Hoe stap je als cognitief gedragstherapeut over de drempel om je sociaal angstige cliënt bloot te stellen aan een gedragsexperiment? Psycholoog Tessa Hartman, oud-cursist van mijn basiscursus cognitieve gedragstherapie, weet er alles van. In dit blog ontdek jij ook wat er nodig is om gedragsexperimenten in de cgt niet langer voor je uit te schuiven.
Een gedragsexperiment aan de behandeling toevoegen vinden veel psychologen best lastig
Veel psychologen hebben de neiging om gedragsexperimenten binnen hun behandeling zo lang mogelijk uit te stellen. De reden daarvoor is omdat ze er niet bekend genoeg mee zijn. Vooral sociaal angstige cliënten staan niet te springen om zo’n spannende oefening, omdat ze voelen dat die ‘alle schaamte voorbij is’. Daarom is het soms best moeilijk om je cliënt zover te krijgen dat hij of zij meewerkt.
Stel gedragsexperimenten niet langer uit
Zonder gedragsexperiment haalt je cliënt echter niet het optimale uit je behandeling met cognitieve gedragstherapie.
Blijf jij het als therapeut uitstellen, dan blijf je bovendien onzeker over de toepassing ervan. Je ervaart allebei niet hoe effectief zo’n experiment is tegen sociale angst; de angst dat anderen je negatief beoordelen. Ook ervaar je niet waarom gedragsexperimenten een belangrijk onderdeel zijn van cognitieve gedragstherapie. Volgens cgt-grondlegger Aaron Beck en vele anderen is het zelfs de krachtigste cognitieve techniek die er bestaat. Hidde Kuiper, klinisch psycholoog en gedragsexperimenten-expert, zegt daarover dat cognitieve gedragstherapie zonder gedragsexperiment geen optimale cognitieve gedragstherapie is.
“Cognitieve gedragstherapie zonder gedragsexperiment is geen optimale cognitieve gedragstherapie.”
Practice what you preach
Het zou natuurlijk fijn zijn als er een doeltreffende manier was om zo’n gedragsexperiment aan je cliënt voor te leggen, zodat deze persoon het wél aandurft. Een voorbeeld waarmee je goed kunt inspelen op wat het met je cliënt doet en zodat je hem of haar kunt overtuigen wat voor aha-ervaring het is. Je kunt dan laten zien welke nieuwe mogelijkheden er ontstaan.
Zo’n manier is er. Misschien raad je het al 😊. Door voor je eigen sociale angst of schaamte eens een gedragsexperiment uit te voeren!
Durf jij de uitdaging aan?
Kies zelf een gedragsexperiment uit waarvan je buikpijn krijgt, maar waarvan je maag zich nog niet omdraait. Ben je bijvoorbeeld angstig dat mensen je zien blozen? Ga dan de straat op met extra rouge op je wangen. Andere bekende oefeningen, waarmee je sociale angst in het algemeen minder wordt, zijn:
- Leen een voorwerp of een kopje suiker bij je buren een aantal huizen verderop (het maakt niet uit wat).
- Probeer twee visitekaartjes te bemachtigen tijdens een netwerkborrel waar je in je eentje naartoe gaat.
- Kijk in een winkelstraat zoveel mogelijk mensen in de ogen en zeg ‘hallo’. Als het goed is, ontdek je dat niet de enge dingen gebeuren die je je voorstelde. Zo neemt ook jóúw sociale angst af.
Voorbeeld gedragsexperiment van Tessa (hilarisch filmpje)
Psycholoog Tessa Hartman, die de basiscursus cognitieve gedragstherapie bij mij volgde, zocht ook moedig haar grenzen op. Ze kwam, zag en overwon. Bekijk snel de komische video. Daarin gaat ze de strijd aan met haar angst dat mensen haar raar vinden of belachelijk maken.
Tessa: “Ik verwachtte dat mensen me zouden uitlachen of op z’n minst aan het roddelen zouden slaan. Vóór het experiment vroeg ik me ook altijd af: hoe realistisch is het om zoiets van cliënten te verwachten, in hun eentje? Maar door het zelf te doen, merkte ik dat de angst snel zakt en dat je je sterker voelt door ‘m te doorstaan. De rem is er nu helemaal af. Ik deed sindsdien nog meer gedragsexperimenten: zonder enige schaamte.”
VGCt maakte een video van een gedragsexperiment uit de praktijk hoe je zo’n gedragsexperiment kunt voorstellen aan je cliënt. In het rollenspel ontdek je hoe een expert de techniek voordoet.
Met welk gedragsexperiment ga jij je angsten en twijfels tackelen over het uitvoeren van deze krachtige cognitieve techniek bij cliënten?
Wil je meer leren over gedragsexperimenten in de cgt en andere cognitieve technieken? Start ook met de basiscursus cgt op zaterdag, vlak bij Rotterdam CS.